RAK W UE

• Co 9 sekund, jedna osoba w UE dowiaduje się, że ma raka.
• Do 2035 r. liczba zachorowań na raka może się podwoić oraz szacuje się, że około 40% populacji zachoruje na raka w pewnym momencie swojego życia.
• Istnieje ponad 100 rodzajów raka.

UNIA EUROPEJSKA WALCZY Z RAKIEM

4 lutego 2020 r., w związku ze Światowym Dniem Walki z Rakiem, Komisja Europejska rozpoczęła szeroko zakrojoną debatę z udziałem zainteresowanych stron na temat proponowanego europejskiego planu walki z rakiem, który ma wejść w życie pod koniec 2020 roku. Inauguracja debaty odbyła się w Parlamencie Europejskim w Brukseli przy wsparciu grupy interesu „Posłowie do PE przeciwko rakowi”. W wydarzeniu wzięli udział przywódcy polityczni, przedstawiciele organizacji międzynarodowych, ministerstw zdrowia i środowisk akademickich, naukowcy, pracownicy służby zdrowia, przedstawiciele sektora prywatnego i organizacji pozarządowych oraz pacjenci chorzy na raka i osoby, które wygrały walkę z tą chorobą.

• Każdy z nas ma w swoim kręgu przyjaciół, znajomych z pracy lub bliskich kogoś, kto doświadczył lub doświadcza tej choroby. Każdy z nas odczuwał ten sam smutek i miał to samo poczucie bezradności. Ale jest coś, co możemy zrobić: samodzielnie lub wspólnie. Na poziomie państw członkowskich i Unii Europejskiej. Oczywiście nie zaczynamy od zera. Ale możemy uczynić znacznie więcej, niż robimy obecnie. Dzisiaj, w Światowym Dniu Walki z Rakiem, wkraczamy na nową wspólną ścieżkę, która zaprowadzi nas do europejskiego planu walki z rakiem. Razem możemy dokonać zmian: za sprawą profilaktyki, badań naukowych i nowej strategii w zakresie danych, a także dzięki równości w leczeniu w całej Europie. - powiedziała Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej zapowiadając realizację europejskiego planu walki z rakiem

Rak jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów w UE po chorobach układu krążenia, a liczba osób chorujących na raka wzrasta w miarę starzenia się społeczeństwa. Rak jest nie tylko źródłem cierpienia. Wywiera też presję na budżety państw członkowskich, przez co stanowi duże obciążenie dla krajowych systemów opieki zdrowotnej i społecznej. Szacuje się, że średnio 40% wszystkich przypadków zachorowań na raka można uniknąć. Z prognoz opracowanych przez European Cancer Information System (ECIS) na zlecenie Komisji Europejskiej wynika, że w całej Unii Europejskiej, w 2020 r., zdiagnozowanych zostanie łącznie około 2,7 mln nowych zachorowań na różne rodzaje raka, a 1,3 mln osób umrze z powodu choroby nowotworowej. W Polsce w całym 2020 roku na raka zachoruje ponad 196 tys. osób, 118 tys. osób umrze wskutek choroby nowotworowej.

We wrześniu 2019 r. Elżbieta Łukacijewska wspólnie z Ewą Kopacz złożyły poprawkę do opinii do budżetu Unii Europejskiej, która zwiększyła pulę środków przeznaczonych na program profilaktyki, diagnostyki i leczenia raka. Aby skutecznie walczyć z rakiem, Grupa EPL, na wniosek europosłów PO- PSL, postanowiła wynieść sprawę nowotworów na forum europejskie. W tym roku, z inicjatywy Europejskiej Partii Ludowej została powołana specjalna komisja ds. walki z rakiem. Składa się z europosłow a na jej czele, stoi polski europarlamentarzysta Bartosz Arłukowicz.

ZAKRES KOMPETENCJI SPECJALNEJ KOMISJI DS. WALKI Z RAKIEM

Komisja otrzymała szerokie kompetencje związane stricte z onkologią, ale także z obszarami naukowo-badawczymi oraz dotyczącymi prawodawstwa. W oficjalnej decyzji PE o powołaniu organu czytamy o 16 przyznanych kompetencjach, są to kolejno:

1. wskazanie działań, które wzmocnią profilaktykę, diagnostykę, poprawią leczenie, opiekę paliatywną oraz podniosą jakość życia osób, które wygrały walkę z rakiem, przy jednoczesnym zadbaniu o ścisły związek z misją badawczą w przyszłym programie „Horyzont Europa” poświęconą badaniom nad rakiem;
2. śledzenie aktualnych dowodów naukowych i danych oraz reagowanie poprzez wytyczanie strategii i priorytetów odpowiadających potrzebom pacjentów;
3. ocena, w jakich sytuacjach możliwe jest podjęcie przez UE, zgodnie z Traktatem o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), konkretnych kroków w walce z rakiem, a kiedy możliwe jest jedynie przedstawienie zaleceń dla państw członkowskich i prowadzenie wymiany najlepszych praktyk, a także skoncentrowanie się na konkretnych działaniach;
4. ocena wiedzy naukowej w zakresie najlepszego możliwego zapobiegania nowotworom i określenie konkretnych działań, w tym ścisłego wdrożenia obowiązujących przepisów, a także wskazanie przyszłych środków w zakresie: 

• ograniczania użycia tytoniu; 
• zmniejszenia otyłości oraz poprawy wyborów żywieniowych; 
• zmniejszenia spożycia alkoholu; 
• zwiększenia liczby szczepień i leczenia zakażeń; 
• zmniejszenia narażenia na działanie substancji chemicznych, a także zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza oraz narażenia na działanie czynników rakotwórczych w miejscu pracy;
• ochrony przed promieniowaniem; 

oraz w miarę możliwości ocena wymiernych skutków takich środków.

5. analizowanie i ocena wczesnego wykrywania nowotworów za pośrednictwem badań przesiewowych, w celu zapewnienia szybkiego i skutecznego wprowadzania zalecanych, przyszłych zmian;
6. ocena najlepszego możliwego sposobu wspierania badań w celu poprawy profilaktyki, diagnostyki, leczenia i innowacji, zwłaszcza z myślą o pomyślnej realizacji nowej misji poświęconej badaniom nad rakiem w ramach programu „Horyzont Europa”; skupienie się na obszarach, w których państwa członkowskie nie są w stanie same osiągnąć wystarczającej skuteczności, na przykład w odniesieniu do nowotworów dziecięcych i nowotworów rzadkich;
7. analizowanie - w szczególności - sposobów wspierania niekomercyjnych badań klinicznych w celu poprawy leczenia w obszarach, w których przemysł farmaceutyczny nie prowadzi badań z uwagi na ich ograniczoną rentowność;
8. ocena obowiązujących ram prawodawstwa farmaceutycznego oraz oszacowanie potrzeby zmian, w celu zachęcenia do rzeczywistego wprowadzania innowacji i przełomowych terapii dla pacjentów. W szczególności dotyczy to oceny możliwości poprawy leczenia nowotworów u dzieci oraz zharmonizowania w UE naukowej oceny skuteczności, wartości dodanej oraz stosunku kosztów do korzyści każdego leku przeciwnowotworowego, w tym szczepionek przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), jak również aplikacji w zakresie e-zdrowia;
9. ocena możliwości działań, w tym prawodawczych, w celu opracowania wspólnych norm zwiększających interoperacyjność systemów opieki zdrowotnej, w tym rejestrów chorób nowotworowych oraz niezbędnych struktur w zakresie e-zdrowia;
10. ocena wdrożenia dyrektywy w sprawie transgranicznej opieki zdrowotnej oraz w razie konieczności, przedstawienie propozycji ulepszeń, w celu umożliwienia pacjentom kontaktu ze specjalistami najlepiej przygotowanymi do ich leczenia, bez nakładania zbędnych obciążeń;
11. analizowanie i ocena funkcjonowania europejskich sieci referencyjnych, w tym ich roli w gromadzeniu wiedzy i najlepszych praktyk w dziedzinie zapobiegania i kontroli rzadkich nowotworów;
12. ocena możliwości podejmowania przez UE działań służących: 

• poprawie przejrzystości cen leczenia w celu zwiększenia przystępności cenowej i dostępności leków przeciwnowotworowych, 
• zapobieganiu niedoborom leków oraz zmniejszeniu nierówności między państwami członkowskimi w tym obszarze;

13. ocena możliwości poprawy praw pacjentów, zgodnie z TFUE, w tym praw dotyczących: 

• ich danych osobowych (prawo do bycia zapomnianym), 
• niedyskryminacji, w celu utrzymania zatrudnienia i możliwości powrotu do pracy, 
• zachowania dostępu do leczenia niepłodności i leczenia w zakresie zdrowia reprodukcyjnego,
• nadzoru lekarskiego przez całe życie 
• optymalnej opieki paliatywnej,
• unikania wszelkiej dyskryminacji psychicznej lub finansowej wynikającej z genetycznej predyspozycji do zachorowań na nowotwory;

14. ocena możliwości poprawy jakości życia pacjentów i ich rodzin;
15. ocena możliwości wspierania badań w zakresie opieki paliatywnej oraz uruchomienia intensywniejszej wymiany najlepszych praktyk w hospicjach i ośrodkach opieki paliatywnej;
16. przedstawianie wszelkich zaleceń, które komisja uzna za konieczne w odniesieniu do unijnej polityki zwalczania nowotworów, w celu osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego, w oparciu o podejście zorientowane na pacjenta.

• Organizowanie w tym celu wizyt i wysłuchań z udziałem innych instytucji UE, odpowiednich agencji, a także instytucji międzynarodowych i krajowych, organizacji pozarządowych i branż przemysłowych, z uwzględnieniem perspektywy wielu zainteresowanych stron, w tym lekarzy, pacjentów i ich bliskich; 
• Przedstawianie zaleceń dotyczących tego, w jaki sposób należy uruchomić konkretne fundusze unijne, aby osiągnąć wspomniane cele.

• Dzięki wymianie informacji i dobrych praktyk, a także wsparciu dla innowacji, możemy być światowym liderem w leczeniu raka. Choroby nowotworowe to obszar, w którym obywatele UE, w tym również Polacy i mieszkańcy Podkarpacia oczekują od nas zdecydowanych działań. Rak jest największym zabójcą w Europie. Jego żniwo każdego roku to 1 mln 300 tys. ofiar, ale wśród krajów członkowskich Polska jest niestety liderem tego czarnego rankingu - ponad 100 tys. ofiar rocznie. Musimy o tym pamiętać również w czasach pandemii. Rak jest niestety groźniejszy niż koronawirus – przekonuje Elżbieta Łukacijewska, Poseł do Parlamentu Europejskiego.

Parlament Europejski przyjął po wybuchu pandemii rezolucję, w której wezwał, by w ramach nowego budżetu i planu odbudowy po koronawirusie UE zdecydowała o przeznaczeniu 50 mld euro na zwiększenie odporności systemów opieki zdrowotnej. Od 2007 r., Unia Europejska zainwestowała ok. 3 miliardy euro w różne inicjatywy związane z tym tematem, takie jak projekty badawcze, badania kliniczne lub programy szkoleniowe. Każdy z krajów europejskich sam ustala swój budżet na ochronę zdrowia oraz procedury, które finansuje. W tych bardziej zamożnych chorzy mogą liczyć na nowocześniejsze terapie. Powołanie komisji w PE nie zmieni tego, ale jej inicjatorzy podkreślają, że może ona być płaszczyzną współpracy, by stworzyć europejską strategię profilaktyki onkologicznej oraz europejską strategię wczesnego wykrywania raka.

PAŹDZIERNIK MIESIĄC NA POBUDZENIE ŚWIADOMOŚCI

W UE, co dwie minuty wykrywany jest rak piersi u kobiety, co sześć minut jedna kobieta na tę chorobę umiera. Promowanie skutecznego wykrywania nowotworu i podnoszenie świadomości społecznej w tym zakresie to najlepsze metody przeciwdziałania. Co roku październik jest poświęcony w Parlamencie Europejskim działaniom mającym poprawić w społeczeństwie wiedzę na temat sposobów przeciwdziałania nowotworowi piersi. Właściwa diagnoza, wczesne wykrywanie, regularne badania to najskuteczniejsze sposoby. Jest to też czas zintensyfikowania starań o wzrost wydatków na badania i pomoc ofiarom choroby.

Nowotwory to najbardziej śmiercionośna choroba w Europie a rak piersi jest najczęstszą po raku płuc chorobą nowotworową. W UE 88 400 kobiet umiera każdego roku na raka piersi. Mało kto jednak wie, że choroba, choć w nieporuwnywalnie mniejszym stopniu, dotyka również mężczyzn. Umiera ich około tysiąc rocznie. Stale obniża się też średnia wieku kobiet, u których wykryto raka piersi. Co roku, na 275 tysięcy zdiagnozowanych przypadków 35% ma mniej niż 55 lat.

„Nasze zdrowie to nasza siła. Bądź świadoma - badaj piersi!” - pod takim hasłem w październiku ruszyła kampania społeczna Centrum Chorób Piersi PRO-FAMILIA, której ambasadorkami zostały Elżbieta Łukacijewska Poseł do Parlamentu Europejskiego, Marta Półtorak bizneswoman, dr Ewa Zawilińska Dyrektor Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Rzeszowie i Mariola Łabno-Flaumenhaft aktorka Teatru BO TAK i Teatru im. Wandy Siemaszkowej. W ramach kampanii, która potrwa przez cały miesiąc, odbędą się m.in.: liczne akcje edukacyjne oraz zostaną zorganizowane Różowa Sobota, podczas których kobiety będą mogły bezpłatnie wykonać usg piersi oraz mammografie.

Do niedawna rozpoznanie raka kojarzyło się z koniecznością odjęcia piersi - mastektomią. Dziś coraz częściej wykonuje się zabiegi oszczędzające w oparciu o techniki, które umożliwiają  zachowanie prawidłowego kształtu i symetrii. Musimy jednak pamiętać, że takie zabiegi są możliwe we wczesnym stadium choroby. Dlatego tak ważna jest regularne wykonywanie badań profilaktycznych. Im szybciej kobieta trafi do nas - lekarzy, tym większe ma szanse na pełne wyleczenie. Jeżeli okaże się, że pacjentka wymaga bardziej radykalnego postepowania chirurgicznego, możemy wykonać jednoczasowo lub w późniejszym czasie rekonstrukcję utraconej piersi – wyjaśnia lek. Krzysztof Freygant chirurg-onkolog z Centrum Chorób Piersi PRO-FAMILIA.

  Grupa EPL (Europejska Partia Ludowa) jest największą grupą polityczną w Parlamencie Europejskim skupiającą 182 posłów z 26 państw członkowskich.